Chaos Over Cosmos to międzynarodowy projekt, powstały z inicjatywy naszego rodaka Rafała Bowmana. Teraz wspiera go wokalista Joshua Ratcliff, a pierwszy długogrający efekt ich współpracy to album „The Ultimate Multiverse”, materiał łączący progresywny metal z kosmicznym klimatem, urozmaicony i robiący wrażenie.

HMP: Wygląda na to, że lubisz wyzwania: nie tylko te muzyczne, ale też inne, skoro  najpierw zwerbowałeś do swego projektu wokalistę z Hiszpanii, a w ubiegłym  roku zastąpił go Austalijczyk?

Rafał Bowman: Coś w tym jest, chociaż w większym stopniu jest to spowodowane moim podejściem - od samego początku zaplanowałem to jako projekt studyjny. A skoro studyjny, to stwierdziłem, że nie muszę ograniczać się do osób z którymi fizycznie mogę się spotkać . To zwiększa pulę dostępnych muzyków i pod tym względem jest bardzo wygodne. Swoją drogą odnoszę wrażenie, że jest to dość nowe podejście i takich  projektów jest bardzo mało, co trochę mnie dziwi, bo pod względem samego nagrywania muzyki, stwarza to ogromne możliwości.  Zresztą, ziemskie odległości przy kosmicznej muzyce nie powinny być problemem. (śmiech)

To prawda, że nigdy nie spotkałeś się z Javierem i Joshem, wasza współpraca odbywa się tylko za pośrednictwem Internetu?

Dokładnie tak. Mam bardziej „zadaniowy” niż towarzyski stosunek do takich  kontaktów - w obu przypadkach chodziło o to, aby sprawnie nagrać płytę. Z  poprzednim wokalistą nie mam kontaktu, ale z Joshem jesteśmy w dobrych  relacjach i ponieważ obaj mamy rodzinę w UK, planujemy spotkać się kiedyś, przy jakiejś okazji. Zobaczymy.

Ot, znak czasów. Nie myślałeś jednak o współpracy z ludźmi mieszkającymi  nieco bliżej, nawet niekoniecznie w Polsce, ale w odległości umożliwiającej  jakiś kontakt czy nawet zagranie prób przed ewentualnymi koncertami, czy też  Chaos Over Cosmos pozostanie projektem wyłącznie studyjnym?

Chaos Over Cosmos na 99% pozostanie projektem studyjnym - 1% daję sobie na wszelki wypadek. Zarówno jako muzyk jak i jako słuchacz bardziej jestem zainteresowany płytami studyjnymi, traktując je jako rzecz trwałą i coś, co w  największym stopniu świadczy o zespole. Szanuję zespoły grające świetne koncerty, ale osobiście wolę przeznaczyć czas  na tworzenie i nagrywanie nowej muzyki, zamiast na próby i koncerty. O dystansie dzielącym mnie od wokalistów nie myślałem i na szczęście nie spowodowało to  wielu problemów, bo muzykę komponuję sam i wokale pełnią raczej drugoplanową rolę. Oczywiście chętnie byłbym przy ich nagrywaniu, ale może lepiej, że mnie nie było, bo zapewne pełniłbym rolę oceniająco-stresującą, a to niekoniecznie jest korzystne. (śmiech)

Praca w dwóch jest czymś na pewno łatwiejszym, ale stwarza też pewne  ograniczenia, choćby w tym sensie, że żaden z was nie jest perkusistą, tak  więc musiałeś korzystać z automatu – z jednej strony zdehumanizowane brzmienie  całości czasem na tym zyskuje, ale gdyby taki Daray siadł za bębnami te utwory  zyskałyby jednak zupełnie inny wymiar – może na kolejnej płycie pokusisz się o  taki eksperyment?

(Śmiech) Gdybym miał pod ręką takiego perkusistę jak Daray, to na pewno moja perspektywa byłaby zupełnie inna! Zdaję sobie sprawę, że pod względem  brzmienia, jak i samej gry żywy perkusista to, jak powiedziałeś, inny wymiar.  Z kolei za cyfrowym graniem przemawia wygoda i fakt, że materiał jest dla mnie bardziej autorski - lubię mieć maksymalną kontrolę nad kompozycjami. Sądzę, że pasuje to do ogólnego klimatu muzyki. Dotychczas byłem zdecydowanie za  pozostaniem przy programowaniu perkusji, ale od pewnego czasu zaczynam brać  pod uwagę zmianę w tym zakresie. Na  pewno na nowym albumie perkusja będzie bardziej dopracowana brzmieniowo, a czy zagra ją człowiek czy pecet - czas  pokaże.

Od początku interesował cię progresywny metal w dość szerokim ujęciu, od  bardziej tradycyjnego do death metalu, bo daje to spore możliwości  kompozytorsko-aranżacyjne, a do tego pozwala uniknąć schematycznego  zaszufladkowania?

Tak, zawsze lubiłem podejście na zasadzie prog metal + coś jeszcze. Nie jestem dobry w klasyfikowaniu muzyki na gatunki, ale określiłbym, że na  pierwszej płycie był to prog z wpływami heavy/power metalu i różnych  ambientowych brzmień, na najnowszej jest to prog w bardziej nowoczesnym  ujęciu, ze sporą ilością technicznych gitar i w trochę melodeathowym stylu. Zawsze lubię mieszanie gatunków, ale cała (bardzo szeroko pojmowana) muzyka  progresywna wydaje mi się wyjątkowo wdzięcznym polem do takich działań i pozwala odpowiednio wyżyć się instrumentalnie.

Z perspektywy czasu zaryzykowałbyś stwierdzenie, że zarówno debiutancki album  „The Unknown Voyage”, jak też wydane niedawno dwa krótsze materiały stały się  punktem wyjścia do stworzenia drugiego albumu „The Ultimate Multiverse”? Zbiera on materiał z wcześniejszych EP-ek, ale nie jest to w żadnym razie  kompilacja, bo to nierzadko nowe wersje, a „We Will Not Fall” składa się z  dwóch wcześniejszych utworów „We Will Not...” i „ Fall”, ale połączonych tak,  że tworzą coś nowego?

Sprawy trochę się skomplikowały ze względu na zmianę wokalisty, która nastąpiła podczas tworzenia następnej płyty - po nagraniu wokali do dwóch  utworów (na nowej płycie nazwane są „One Hundred” i „We Will Not Fall”).  Stwierdziłem, że warto zrobić coś z tymi ostatnimi utworami jakie nagraliśmy razem, dlatego wrzuciłem je do rozszerzonej wersji debiutu. Oba kawałki były  już jednak w muzycznie i brzmieniowo bliższe nowym numerom (zostały zmiksowane  i zmasterowane przez to samo studio co cała reszta na „The Ultimate  Multiverse”), dlatego po pewnych niewielkich zmianach wróciliśmy do nich z  oshem. Z kolei samo połączenie EP-ek w jedno to korzystny zbieg okoliczności - takie  wydanie zostało zaproponowane przez Narcoleptica Productions, a obie EP-ki  stanowią całość pod względem klimatu, konceptu i czasu w jakim powstawały. Sam również postrzegam je jako całość - wydaną po pewnych zawirowaniach, ale całość.

Czyli niewykluczone, że gdybyś na przykład malował, to miałbyś chęć  przemalować na starych obrazach to i owo, a pisząc zmieniałbyś lub poprawiał treść swoich powieści czy opowiadań? Z utworami jest podobnie, wciąż ewoluują,  coś co było dobre rok czy dwa lata temu czasem potrzebuje zmian?

Może to lepiej, że gram na gitarze bo jako malarz pewnie skończyłbym z obciętym uchem (śmiech). Mówiąc zupełnie serio, jest cienka granica pomiędzy  poprawianiem, które rzeczywiście podnosi jakość, a obsesyjnym szukaniem dziury w całym. Zdarza mi się jedno i drugie, ale po skończeniu płyty prawie nie słucham swojej muzyki, prawdopodobnie z powodu o którym wspomniałeś – szukałbym elementów które wolałbym zmienić, a po premierze to już niemożliwe. Z najnowszej płyty jestem jednak zadowolony.

Skąd pomysł na futurystyczną wymowę całości, narodził się on pewnie pod  wpływem literatury czy kina science-fiction?

Tak, jestem wielkim fanem science-fiction. Autorzy tacy jak Lem, Asimov,  Arthur C. Clarke, Dan Simmons czy Alastair Reynolds w bardzo dużym stopniu  wpłynęli na mnie podczas pisania tej muzyki. W pewnym stopniu również kino, bo  na przykład „Blade Runner” i „2001: Odyseja kosmiczna” to obrazy które zapadły mi w  pamięć już wiele lat temu i ma to później swoje odbicie przy komponowaniu. Bardzo interesuję się też kosmologią i astrofizyką - czytanie na temat modeli  kosmologicznych i teorii z pogranicza fizyki i filozofii stanowiło dla mnie dużą inspirację, stąd wzięła się również nazwa płyty. Wszystko wskazuje na to, że również następny album będzie mocno eksplorować tę tematykę.

Zdaje się to potwierdzać tytuł ostatniego utworu na płycie – Isaac Asimov to  ważny dla ciebie autor, stąd ten hołd dla niego?

To jeden z moich ulubionych pisarzy. Są autorzy lepsi od niego literacko, ale  tym, co najbardziej podziwiam w jego książkach, jest nieprawdopodobna  konsekwencja w tworzeniu skomplikowanego świata, czy raczej wszechświata, który jest miejscem akcji jego kilkudziesięciu książek. Co do samej nazwy utworu, dopiero po  nagraniu stwierdziłem, że klimat przypomina jego powieści, więc potraktowałem  to jako rodzaj hołdu dla niego. Mam nadzieję, że on sam polubiłby tę muzykę i  nie skończyłoby się jak z Iron Maiden i Frankiem Herbertem. (śmiech)

Twój pseudonim też nie jest przypadkowy – wszystko musiało być tu dopracowane  i tworzyć całość, niczego nie pozostawiłeś przypadkowi?

Pseudonim to oczywiście puszczenie oka do fanów wspomnianej już książkowej lub filmowej „Odysei kosmicznej”. Faktycznie płyta była dokładnie przemyślana - na  pewno w warstwie muzycznej, bo każdy utwór był skomponowany przynajmniej w 90%  zanim zaczynałem go nagrywać. Efekt jest taki, że muzyka brzmi miejscami w  sposób dość „wykalkulowany”, ale właśnie ten lekko odczłowieczony nastrój chciałem osiągnąć. Wiem, że to podejście do muzyki które prezentuję jako Chaos Over  Cosmos może być zaprzeczeniem tego, czego wiele osób szuka w metalu czy rocku  - pewnej organiczności czy spontaniczności. Trudno - dla mnie liczy się  spójność i właśnie taki koncept chciałem zrealizować.

Josh miał wolną rękę co do tekstów, czy też konsultowaliście między sobą  pomysły na poszczególne utwory, bo przecież całość tekstów musiała być też  spójna?

Josh miał całkowicie wolną rękę w tej kwestii. Starałem się chociaż trochę hamować swoje dyktatorskie zapędy i to była kwestia w którą nie chciałem ingerować.

To zdolny człowiek, bo nie tylko śpiewa i pisze, ale też stworzył oprawę  graficzną „The Ultimate Multiverse”?

Dokładnie tak. To był drugi element w który starałem się nie wnikać nadmiernie i dałem tylko bardzo ogólne wskazówki odnośnie oprawy graficznej.

„The Ultimate Multiverse” jest dla Chaos Over Cosmos przełomem o tyle, że to  wasze pierwsze wydawnictwo dostępne nie tylko w wersji cyfrowej, ale również  na płycie CD, dzięki Narcoleptica Productions?

Jak wspomniałem, przede wszystkim jestem zadowolony, że możemy to wydać tak  jak planowałem od początku, jeszcze przed zmianą wokalisty, czyli jako  następny, pełnoprawny album.  Przełom to duże słowo, ale być może można to tak nazwać. Punktem zwrotnym po debiucie na pewno była też dość znaczna zmiana stylu na bardziej techniczny i nowoczesny. Następne wydawnictwo na pewno też  pójdą tą drogą, zarówno jeśli chodzi o kwestie muzyczne, jak i wydawnicze.

Zależało ci na fizycznym nośniku, czymś namacalnym i mimo wszystko trwalszym  niż muzyka w sieci czy zapisana na twardym dysku komputera?

Zawsze czułem, że wydanie wyłącznie cyfrowe jest w jakiś sposób  wybrakowane. Ciężko to logicznie uzasadnić -  po prostu strasznie lubię płyty CD! To trochę jak z e-bookami i książkami. Treść jest najważniejsza, ale  obcowanie z danym nośnikiem to inne wrażenia. W obu przypadkach korzystam z  fizycznych i cyfrowych wersji, ale te analogowe rozwiązania mają swój urok.  Świat jest coraz bardziej cyfrowy i nasz projekt, zarówno w warstwie muzycznej jak i logistycznej, z tego korzysta, ale nie zmieni to nigdy faktu, że fizyczne, namacalne elementy dodają smaku.

Pandemia nie mogła mieć większego wpływu na działalność Chaos Over Cosmos, bo  koncertów przecież i tak nie gracie. Jednak w szerszym aspekcie jest to  niewątpliwie zjawisko bardzo niebezpieczne dla muzyki jako takiej, nie tylko  metalowej – pewnie uważnie obserwujesz tę sytuację, bo nie wygląda za  ciekawie?

Jesteśmy zespołem, który uprawia social distancing z rozmachem i w takim zakresie, że już bardziej się nie da (śmiech). Sytuację jednak oczywiście  obserwuję i wolałbym nie dołączyć do grona osób typu „nie znam się, to się  wypowiem”, dlatego pominę aspekt epidemiologiczny, zostawiając to wirusologom.  Przykro jednak patrzeć, jak cały sektor kultury jest traktowany w tym całym  odmrażaniu i „powrocie do normalności” całkowicie po macoszemu. W ostatnich  kilku tygodniach, podczas kampanii wyborczej widać było tłumy przy kandydatach  wszystkich opcji. W tym samym czasie nie można było zorganizować nawet małego  koncertu dla znacznie mniejszej liczby ludzi. Nielogiczna sytuacja, jakich  niestety wiele w ostatnich czasach. Przy tym wszystkim sądzę, że sam wirus w  szerokiej perspektywie nie wpłynie znacznie na muzykę. Na działalność firm eventowych, szczególnie w najbliższych kilkunastu miesiącach - owszem, ale nie  na same gatunki. Co do całej sytuacji ogólnie, pozostaję umiarkowanym optymistą.

Macie plany co do przyszłych losów waszego projektu czy na razie nie  wybiegacie zbytnio w przyszłość,  koncentrując się na promowaniu nowego  albumu?

Mam sporo planów, które już zacząłem realizować. Pracuję nad wydawnictwem, które  na pewno wypuścimy w przyszłym roku. Jeden utwór jest już nagrany, do tego sporo  mniej lub bardziej rozbudowanych pomysłów, riffów. Mam już w głowie obraz tego,  jak mniej więcej będzie to brzmieć. W międzyczasie oczywiście staram się  promować obecny album. Przy tej okazji chciałbym podziękować wszystkim, którzy  posłuchali płyty i tobie za wywiad! To moja pierwsza polskojęzyczna rozmowa  dotycząca Chaos Over Cosmos - dzięki!

Wojciech Chamryk